Helâl, Arapça “halal” kelimesinden türeyen bir kelimedir. İslami topluluklarda genellikle helâl ve haram kavramları niteliği çok geniş olduğu halde çoğunlukla gıda anlamında kullanılmaktadır. helâl haram kavramı denildiğinde akıllara gıda gelirken gıda denildiğinde akla helâl olup olmadığı gelmez.
Bu mecburiyet ve 7 milyara yaklaşan nüfus giderek sanayiye kayan iş gücü ve istihdamın çalışan tarım alanlarının yok olmasına sebep olması ve sanayinin de çiftçi olmaya başlaması ve amacın geçimi sağlamaktan daha çok para kazanmaya doğru akışı bugün helâl gıda kavramının daha fazla sorgulanmasına sebep olmaktadır.
Üstteki madde ile ilgili olarak dünyada 2 milyarı geçtiği tahmin edilen Müslüman nüfusunun ticari büyüklüğü helâl gıda pazarına giren sanayicilerin de dikkatini çekmektedir. Tüm bu sebepler bir araya toplandığında helâl gıda sertifikası sayfasında uzun uzun bahsettiğimiz sertifika alımı konusunda fazlaca ayrı fikre sebep olmaktadır. helâl, fıkıh ile açıklanan Arapça’dan Türkçe’ye alınmış bir kelimedir. Meşru ve izin verilmiş manaları taşımaktadır. Zıttı ise haram ifadesidir. helâl İslam inancında yasaklanmamış durum, davranış ve işleri açıklamakta sıkça kullanılmaktadır. Dinin kural ve yasalarına aykırı olmayan ters düşmeyen demektir.
helâl gıda tüm bu ifadelerin izin verilen gıdalar için kullanılmasıdır. İslami anlamda izin verilmiş, sağlığa zararı olmayan, gerçek anlamda doğal, organik zararsız yollarla üretilen İslam fıkhına uygun gıda gruplarına helâl gıdalar denir. helâl gıda uluslararası anlamda üzerinde henüz uzlaşılamamış bir ifade olduğundan çok sayıda helâl olup olmadığı belirsiz olan, hakkında net ifadeler bulunmayan gıda söz konusudur. Bu durum işi içinden çıkılamaz durumlara getirebilmektedir. Bir gıda ürünü hakkında Hadis ve Ayetlerle belirtilen net bir yasaklanma yoksa bu durumda alimin görüşlerine itibar edilmektedir. Ancak burada da İslam alimlerinin farklı düşünceleri çelişebilmektedir.
Ülkemizde ve dünyada helâl gıda istemi artıyor olduğu halde aşırı veya çok zararlı kimyasalların kullanımı azalmamaktadır. Üretimi ve fiyatları ucuz olan gıda katkıları fiyat rekabeti sebepiyle bolca kullanıldığından insan sağlığını dolaylı veya direkt etkileyebilen gıdalar üzerinde uzlaşım elde edilememektedir. GDO’ lu ürünlerin artması, hibrit genetiği değiştirilmiş organizmaların çoğalması, tohumsuz üretimin hatta sadece su kullanılarak üretimi giderek yükselen günümüz şartlarında az sayıda işletme helâl dairesinde kalabilmektedir.
HELÂL SERTİFİKASININ YARARLARI NELERDİR?
Öncelikle tabii ki insanlara yararlı bir hareket olacaktır, çünkü helâl sertifikası gereği üreteceğiniz gıda ürünlerinin insan sağlığa zararlı olmaması, kanseri önleyici tedbirler içeriyor olması gibi çok sayıda artıyı işletme kazanacaktır. Tüketicilerdeki güven duygusu artacaktır.
Tüketiciler ne yapacaklarını bilemediklerinde kendilerine yakın ve otoriteli gördükleri diğer insanlara bakarak tavsiye ararlar. Yani insanlar inandıkları bir konu hakkında başka diğer herkes de güvendiği için güvenirler. Buna psikoloji dilinde sosyal kanıt denmektedir. Siz helâl sertifikasını aldığınızda etkili bir toplumsal referans elde etmiş olursunuz. Bu müşterilerin sizi tercih etmesinde mühim bir rol oynar. İşin bu yönü ilk paragrafta vicdani yararları ve burada işletmenin ticari açıdan yararları olarak görülmelidir.
Çok doğal olarak yaptığınız işten helâl kazanç elde etmek isteyeceksiniz. helâl gıda konusunda elde edeceğiniz helâl sertifikası hem vicdani olarak hem de toplumsal yönde sizi daha otoriter bir gıda işletmesi durumuna getirecektir. Lakin bunun için gerekli şartlara saygı göstermek önemlidir. Ürününüzün gerçek anlamda helâl ve sağlıklı gıdalar kategorisine girmesinin yararları yalnızca müslüman tüketiciler üzerinde değil tüm tüketici kitlesi üzerinde şirket kalitesini artıracaktır.
HELÂL SERTİFİKASI NEDİR?
Helâl gıda belgesi helâl üretim şartlarına (hijyen, kesim, üretim, sunum, depolama, nakliye, satış, satış sonrası) uyarak üretim veya satış yapan tüm gıda kozmetik, temizlik, kimya ve İslami iş gören şirketlere verilmekte olan gıda ve hizmet belgesidır. Dünyada ilk helâl gıda belgesine ait standartı ve helâl akreditasyon yapısını revize eden ve tüm islam ülkeleri ve müslümanların yaşamakta olduğu ülkelerde kabul edilen, dolayısıyla helâl belgesini veren ilk ülke Malezya’dır. Malezya’dan akredite helâl gıda sertifikası vermekte olan özel kuruluşlar dışında, TSE tarafından da helâl gıda belgesi verilmektedir. Müslüman toplumların giderek benimsediği helâl belgesi farklı sektörlere de etki ederek ciddi bir helâl gıda pazarı oluşmasına sebep olmuştur.
helâl gıda belgesinin ne olduğunu ve gereklerini doğru kavrayabilmek için ilk olarak helâl konsepti kısaca nedir ne demektir ve hangi anlamlara gelir açıklmak gerekmektedir.
Helâl kelimesi Arap dilinden Türkçeye geçmiş bir ifade olarak anlamı kısa ve anlaşılır ifadeyle; İslam dini kurallarına aykırı olmayan, İslami açıdan yasak olmayan şeylerin tümüdür. Dini açıdan yapılması ya da yenip içilmesi yasaklanmamış, serbest bırakılan, izin verilmiş olan şeyler, haram değil helâl demektir. Allah ve Rasulü’nün (S.A.V.) herhangi bir şeyin helâl olduğunu hadislerinde ve Kur’an ayetleriyle, işlenmesinde günah olmadığını bildirmesi, o şeyin helâl olduğunu kanıtlaması gibi, o fiil, davranış ya da şeyin yasaklandığına dair bir delil bulunmaması da helâl olduğunu gösterir.
Helâl olarak serbestlik verilen her şeyin ne yapılmasında sevap vardır, ne de yapılmamasında günah vardır. Haram da ise yapılmasında günah vardır, kaçınılması ve uzak durulmasındaysa sevap bulunmaktadır. Bu açıklamanın helâl olanlar zaten yapılması gereken doğruları içereceğinden, haramlardan kaçınarak helâl yaşamın tercihi sevap kazandırmaktadır.
Herhangi bir şeyin helâl olması demek yapılabilir olduğu anlamına geldiğinden, bu eylemin yapılmasında sıkıntı yoktur, caizdir anlamına gelir. Bu sebeple helâl kelimesi yerine İslam dalında da mübah ve caiz sözcükleri de sıkça kullanılmaktadır. Bu caiz mi diye sorulduğunda aslında bu helâl mi diye sorulmuş olunmaktadır.
Yukarıda açıklanan helâl kavramının anlamı genel kapsayıcı tanım olarak açıklanmıştır. İslami hayatın her zamanı ve noktası helâl olanları tercih etmek ve haram olanlardan kaçınmak arasında yaşandığından helâl gıda alt bir kavramdır. Bu anlamdan yola çıkarak denilebilir ki, gıdaların tüketimi, kullanımı, dağıtımı, üretimi, satış ve pazarlama yol ve yöntemleri, ambalajlanması, içerikler, hijyenik olup olmadıkları türünden tüm konular helâl gıda dairesi içerisinde bulunmaktadır.
Helâl gıda; bir gıdanın üretiminden içeriğine tüm açılardan İslami anlamda uygun, izin verilmiş ve dolayısıyla müslümanların tüketmesin de hiç bir sakınca olmayan, içerisinde haram bulaşmış olmayan gıda ve gıda ile ilgili her şey demektir. Yenilip içilmesinde sakınca, şüphe olmayan, mübah ve caiz sayılan gıda ürünlerine helâl gıdalar denilir.